Pewnej majowej niedzieli wybraliśmy się z rodziną skansen w Osieku, dopiero teraz udało się na ten temat przygotować jakiś materiał którym chcieliśmy się podzielić. Polecamy wizytę w skansenie szczególnie latem, może to być ciekawy sposób na spędzenie niedzielnego popołudnia z dziećmi, w okresie letnim w skansenie są dodatkowe atrakcje: lepienie garnków, plecenie koszy z wikliny, wyrób butów z drewna – są to już zanikające czynności, dlatego tym bardziej warto je zobaczyć. Bilet dla całej rodziny to koszt 15 zł. Najbliższa imprezą w skansenie będzie Pożegnanie lata – Impreza kończąca letni sezon turystyczny adresowana do szerokiej publiczności. W programie pokazy zajęć wiejskich ożywiających wnętrza chałup, występy zespołów ludowych. Termin: 4 września
Niegdyś stojąca we wsi chata ryglowa została przeniesiona do skansenu w Osieku nad Notecią .
Budynek na planie wydłużonego prostokąta, ściany o konstrukcji ryglowej z wypełnieniami glinianymi. Dach dwuspadowy z poszyciem trzcinowym, szczyty szalowane deskami. W pomieszczeniach gliniana polepa. Jest to chałupa wąskofrontowa z podcieniem narożnym – „przyłapem”.
Stanowi przykład typowych chałup powszechnie występujących wcześniej na ziemi złotowskiej. Wewnątrz dwie izby, komora, alkierz wnękowy przy izbie przedniej oraz sień i obszerne wnętrze szerokiego komina, gdzie znajduje się piec piekarski. W takim piecu palono „klaftami”, klockami drewna liściastego o stałej grubości i długości około 1 m; takie znormalizowane „klafty” pozwalały dokładnie wyznaczyć ilość opału potrzebną do uzyskania dobrego wypieku. Po spaleniu drewna w komorze pieca wygarniano popiół, czyszczono na mokro dno pieca i wkładano uformowane w bochny ciasto.
W izbach wnęki kominowe, służące zarówno do gotowania strawy, jak też, ogrzewania pomieszczeń. Izba frontowa spełniała rolę pomieszczenia do działalności rzemieślniczej. Ukazane jest stolarstwo, kołodziejstwo i bednarstwo. Ekspozycja ta przechodzi także na pomieszczenie sieni z warsztatem stolarskim i narzędziami pracy stolarza. Izba przednia była równocześnie pomieszczeniem, w którym spełniano podstawowe funkcje codziennego życia rodziny. W tylnej części chałupy mieści się izba mieszkalna gospodarzy oraz komora zajmująca całą szerokość budynku.
Pochodzi ona z XVIII w. Pierwotnie ze strychułowym wypełnieniem fachów. Relikt chaty z zanikającym pełnym podcieniem szczytowym przechodzącym w podcień narożny tzw. „przyłap”. Niegdyś powszechnie występujący typ na Krajnie Złotowskiej. We wnętrzu centralnie zlokalizowany komin o szerokiej podstawie, w którego wnętrzu był zwykle piec chlebowy. W izbach na ścianach kominowych zachowane wnęki kuchenne, do gotowania strawy na wolnym ogniu – informacje pochodzą z tablicy umieszczonej na chacie w skansenie w Osieku n/Notecią.
Zdjęcia:
Agnieszka Pietrzak / tekst za
stroną skansenu w Osieku.